Zwapnienie prostaty, inaczej nazywane kamicą stercza, to choroba dotykająca głównie mężczyzn po 50. roku życia. Dolegliwość ta nie jest powszechnie znana, ponieważ w większości przypadków przebiega zupełnie bezobjawowo. Tego typu schorzenie może obejmować sam miąższ prostaty lub też sygnalizować zwapnienie w obrębie tego odcinka cewki moczowej, który przebiega przez gruczoł krokowy.
Spis treści:
- Co oznacza zwapnienie prostaty i co ma wspólnego z kamicą gruczołu krokowego?
- Jak rozpoznać zwapnienia prostaty? Objawy zazwyczaj pojawiają się przy większych kamieniach
- Przyczyny powstawania zwapnienia w prostacie
- Diagnozowanie i rozpoznanie
- Jak leczyć zwapnienie prostaty?
- Skutki zwapnienia gruczołu krokowego i rokowania
Co to jest zwapnienie prostaty?
Kiedy u pacjenta diagnozuje się zwapnienia w prostacie oznacza to, iż w jej obrębie znajdują się złogi zmineralizowanej wydzieliny gruczołu krokowego. Tak zwana kamica prostaty może jednak również obejmować cewkę moczową, w tym jej odcinku, który biegnie przez środek stercza.
Zwapnienia powstają w wyniku osadzania się składników wapiennych w ciałach skroniowatych. Obecnie wyróżniamy dwa rodzaje tego typu zmian. Są to pierwotne kamienie prostaty (endogenne), czyli kamienie wewnętrzne, oraz wtórne kamienie stercza (zewnętrzne), które powstają głównie wokół cewki moczowej, co ma związek z odpływem moczu. Zwapnienia w gruczole krokowym mogą mieć postać pojedynczych złogów. Jednak w większości przypadków pojawia się ogniskowe zwapnienie składające się z większej ilości kamieni o rozmiarach od 0,5 mm do 5 mm [1].
Nie odkryto jeszcze jednoznacznych przyczyn zwapnienia prostaty zwłaszcza, że u części pacjentów może do niego dochodzić samoczynnie. W większości przypadków schorzenie to przebiega też bezobjawowo, choć zdarza się, iż u mężczyzn pojawiają się problemy z oddawaniem moczu. Co bardzo ważne, u większości pacjentów nie ma konieczności wdrażania żadnego leczenia. Schorzenie to praktycznie nie występuje u dzieci i rzadko zdarzają się przypadki u mężczyzn przed 40. rokiem życia, ale kamienie na prostacie są już dość powszechną dolegliwością u pacjentów, którzy skończyli 50 lat.
Objawy charakterystyczne dla zwapnienia w prostacie
Większość pacjentów, u których występuje zwapnienie gruczołu krokowego nie odczuwa żadnych nieprzyjemnych dolegliwości. Schorzenie to przebiega więc u większości mężczyzn zupełnie bezobjawowo. Większe kamienie zewnętrzne ze względu na swój rozmiar mogą natomiast powodować problemy z oddawaniem moczu [2]. Tutaj mowa o takich dolegliwościach jak parcie na pęcherz, wyciek moczu po mikcji czy nokturię. Niektórzy mężczyźni odczuwają również ból w dolnej części pleców lub w okolicy penisa czy krocza. Jeśli natomiast zwapnienie w prostacie jest związane z przewlekłym zapaleniem stercza, pacjent może odczuwać przewlekły ból miednicy.
Od czego powstaje kamica gruczołu krokowego? Przyczyny nie są do końca poznane
Niestety wciąż nie stwierdzono jednoznacznie, jakie są przyczyny powstawania kamieni w obrębie prostaty. U części mężczyzn dochodzi do takich nieprawidłowości w sposób samoczynny. Kolejne badania zdają się jednak wskazywać na to, iż zwapnienie prostaty może być powiązane z utrudnionym odpływem wydzieliny gruczołu krokowego. Taka niedrożność może być spowodowana powiększaniem się tkanek stercza wraz z wiekiem lub stanami zapalnymi w obrębie prostaty [3].
Co zatem może mieć wpływ na utworzenie się złogów w gruczole krokowym? Może to być:
- zwiększony poziom wapnia we krwi;
- rozrost prostaty – gruczoł krokowy ze zwapnieniami to problem ok. 10% mężczyzn z przerostem stercza. Uznaje się tę przyczynę za najbardziej prawdopodobną ze względu na fakt, iż schorzenie to występuje zwłaszcza u pacjentów po 50. roku życia;
- cukrzyca;
- infekcje dróg moczowych – zazwyczaj u młodych mężczyzn;
- zapalenie prostaty;
- niektóre nowotwory prostaty;
- następstwo leczenia – kamienie w sterczu mogą się pojawić np. po radioterapii czy operacji gruczołu krokowego.
Diagnozowanie i rozpoznanie problemu
W związku z tym, że prostata z obecnością zwapnień nie powoduje u większości pacjentów żadnych problemów, praktycznie nie prowadzi się badań pod kątem ich diagnozowania. Zazwyczaj kamienie są wykrywane zupełnie przypadkiem podczas badań przeprowadzanych pod kątem innych schorzeń stercza lub narządów w jego pobliżu. Może to być np. badanie USG TRUS, tomografia komputerowa czy badanie dróg moczowych.
Jak leczyć zwapnienie prostaty? Leczenie może wcale nie być potrzebne!
Kamienie prostaty to dość typowe schorzenie rozwijające się u mężczyzn zazwyczaj wraz z wiekiem, które dodatkowo nie powoduje żadnych przykrych objawów. Kiedy zatem lekarz diagnozuje u pacjenta gruczoł krokowy niejednorodny ze zwapnieniami, wdrażanie leczenia w większości przypadków nie jest konieczne [1].
Kiedy jednak pojawi się konieczność leczenia
Bardzo rzadko zdarzają się jednak sytuacje, gdy u pacjenta pojawiają się dolegliwości utrudniające codzienne funkcjonowanie. Może to być ból przy oddawaniu moczu, problemy z mikcją albo przewlekły ból. W takich przypadkach lekarz może zdecydować o konieczności przeprowadzenia takich zabiegów jak:
Bardzo rzadko zdarzają się jednak sytuacje, gdy u pacjenta pojawiają się dolegliwości utrudniające codzienne funkcjonowanie. Może to być ból przy oddawaniu moczu, problemy z mikcją albo przewlekły ból. W takich sytuacjach możemy sięgnąć po naturalne suplementy łagodzące dokuczliwe objawy oraz skonsultować się z lekarzem, który może zdecydować o konieczności wprowadzenia zabiegowych metod leczenia, takich jak:
- Suplementy zmniejszające dolegliwości bólowe – suplementy zawierające w składzie ekstrakty roślinne mogą skutecznie niwelować odczuwany dyskomfort. Szczególną uwagę warto zwrócić na preparaty zawierające w składzie ekstrakt z korzeni maca, który może skutecznie wzmacniać krążenie krwi oraz łagodzić dolegliwości bólowe [6]. Kolejnym istotnym składnikiem suplementów na prostatę jest ekstrakt z owoców palmy sabałowej, który wykorzystywany jest do zwalczania stanów zapalnych występujących w układzie moczowym [7].
- Elektrosekcja przezcewkowa – elektrosekcja prostaty jest zabiegiem endoskopowym przeprowadzanym przez cewkę, w trakcie którego możliwe jest usunięcie nadmiaru tkanki prostaty oraz znajdujących się w niej złogów.
- Zabieg z użyciem lasera holmowego – jest to najnowocześniejszy stosowany laser w urologii, który pozwala skutecznie kruszyć kamienie powstające również w sterczu. Dzięki temu w jaki sposób działa laser holmowy prostata w trakcie zabiegu jest zupełnie bezpieczna, a efekty są odczuwane niemal natychmiast.
Czym grozi zwapnienie prostaty? Skutki i rokowania
Jeśli u mężczyzny zostaje zdiagnozowane zwapnienie w gruczole krokowym, zazwyczaj nie powoduje ono żadnego większego zagrożenia dla jego zdrowia. U pacjentów, u których występują przewlekłe stany zapalne stercza, kamienie mogą jednak stanowić doskonałe środowisko do kolonizowania się bakterii [4]. Jest to często przyczyną chronicznego stanu zapalnego oraz może powodować blokowanie kanalików wydzielniczych prostaty. W efekcie pacjent może być bardziej odporny na działanie leków, co zmniejsza ich skuteczność. Przy bardzo dużych kamieniach stercza może też dojść do pogłębienia się stanów infekcyjnych w drogach moczowych oraz do zatrzymania przepływu moczu.
Czy gruczoł krokowy ze zwapnieniami to nowotwór?
Wielu pacjentów zastanawia się czy zwapnienie prostaty to rak. Odpowiedź oczywiście jest przecząca, zwapnienie prostaty nie jest zmianą nowotworową. Co więcej, jeśli chodzi o związek pomiędzy kamieniami a PSA to badania nie wykazały żadnej zależności pomiędzy nimi. U mężczyzn, u których diagnozowany jest gruczoł krokowy ze zwapnieniem nie zmienia się zatem poziom swoistego antygenu stercza.
Czy kamienie w prostacie wpływają na płodność?
Jeśli natomiast chodzi o zwapnienie gruczołu krokowego a płodność, badania również nie potwierdzają jakiegokolwiek związku pomiędzy tą dolegliwością a bezpłodnością u mężczyzn. Spostrzeżenia specjalistów dotyczą jedynie tego, iż przy powiększonej prostacie ograniczona zostaje ruchliwość plemników. Jednak zazwyczaj zmiany są na tyle niewielkie, że kamica prostaty nie wpływa w żadnym stopniu na poziom płodności mężczyzny [5].
Bibliografia i przypisy
- [1] – https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5756803/
- [2] – https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3364472/
- [3] – Smolski J, Cocks S, Altal Y, Rajpal S, Collins G. Classification, prevalence of prostatic calcification and correlation with histology. BJMS Urol. 2010;3:268.
- [4] – https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3734994/
- [5] – https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6537264/
- [6] – https://www.hindawi.com/journals/ecam/2012/193496/
- [7] – https://www.nature.com/articles/aps20091