Ból przy oddawaniu moczu i pieczenie. Przyczyny i leczenie dyzurii

Ból przy oddawaniu moczu, ale także nieprzyjemne pieczenie lub szczypanie podczas sikania to najczęstsze objawy schorzenia o nazwie dysuria. Nazwą tą określa się tak naprawdę cały zespół dolegliwości, które związane są z zaburzeniami występującymi w trakcie oddawania moczu. Mogą się one pojawić zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn, ale stosunkowo rzadko stwierdza się je u dzieci. Jakie są zatem przyczyny dysurii i w jaki sposób ją leczyć?

Spis treści:

1. Co to jest dyzuria i co ma wspólnego z pieczeniem i bólem podczas oddawania moczu?
2. Co powoduje problemy z oddawaniem moczu i towarzyszące im dolegliwości bólowe?
3. Jak diagnozuje się przyczynę problemu z mikcją?
4. Jak leczyć ból przy oddawaniu moczu? Leczenie farmakologiczne i domowe sposoby
5. Kiedy będzie konieczna wizyta u specjalisty?
6. Zapobieganie problemom w przyszłości

Ból i pieczenie przy oddawania moczu to najczęstsze objawy dyzurii

Dysuria (często stosowana nazwa to również dyzuria) to określenie obejmujące różnego typu dolegliwości powodujące dyskomfort w czasie oddawania moczu [1]. Może być to przede wszystkim silny ból, ale także pieczenie, szczypanie lub trudności z oddaniem moczu. Dysuria najczęściej wynika z różnego typu schorzeń rozwijających się między innymi w obszarze pęcherza, cewki moczowej albo krocza (w obszarze gruczołu krokowego u mężczyzn).

Pęcherz stanowi część układu moczowego, w której gromadzi się mocz spływający z nerek i odpowiada za jego usuwanie. Cewka moczowa to końcowy odcinek dróg moczowych, stanowiąca elastyczny przewód, którym mocz odpływa z pęcherza na zewnątrz. Krocze natomiast w przypadku mężczyzn stanowi obszar pomiędzy moszną a odbytem i można powiedzieć, że mniej więcej w tym rejonie znajduje się też gruczoł krokowy produkujący wydzielinę, z której plemniki pozyskują ważne składniki odżywcze.

Dysuria jest niestety dość często występującym schorzeniem wśród kobiet i mężczyzn. Do objawów, które mu towarzyszą należy zaliczyć przede wszystkim ból przy sikaniu, szczypanie podczas kończenia czy nieprzyjemne pieczenie podczas oddawania moczu. Oprócz tego pacjenci mogą odczuwać potrzebę częstego oddawania moczu, bolesne lub nagłe parcie na pęcherz oraz zmagać się z nietrzymaniem moczu.

Skąd się bierze ból podczas oddawania moczu? Przyczyny mogą dotyczyć wielu różnych obszarów – od chorób przez osłabienie mięśni

Dysuria może mieć wiele różnych przyczyn, które są powiązane z chorobami obejmującymi narządy w obrębie układu moczowo-płciowego [2]. Jeśli problem tkwi w cewce moczowej możemy mieć do czynienia np.  z zapaleniem, urazem lub wadą wrodzoną cewki moczowej. W przypadku pęcherza, przyczynami wywołującymi pieczenie podczas sikania może być zapalenie, kamica lub nawet nowotwór pęcherza moczowego. Dolegliwości pojawiające się w dysurii mogą wskazywać też na problemy z nerkami, które mogą wynikać z odmiedniczkowego zapalenia nerek lub kamieni nerkowych. Często też, ból przy oddawaniu moczu u mężczyzn i u kobiet związany jest ze schorzeniami w obrębie układu płciowego. U panów są to zazwyczaj choroby stercza, takie jak przerost gruczołu krokowego, stany zapalne albo nowotwór. W przypadku pań natomiast może to być zapalenie sromu, pochwy i szyjki macicy albo rak narządów płciowych.

Wśród schorzeń, które mogą wywoływać nieprzyjemne dolegliwości dyzuryczne należy wymienić:

Zapalenie układu moczowego

Układ moczowy składa się z nerek, moczowodów, pęcherza moczowego i cewki moczowej. Kiedy do któregoś z jego elementów dostaną się drobnoustroje może rozwinąć się w nich zapalenie. Na zakażenia tego typu z reguły bardziej narażone są kobiety, między innymi ze względu na krótką cewkę moczową oraz małą odległość pomiędzy odbytem a ujściem cewki moczowej, co sprzyja dostawaniu się bakterii do układu moczowego.

Kiedy u danej osoby rozwija się zapalenie układu moczowego zwykle boli lub piecze przy oddawaniu moczu. Pojawia się również częstomocz, nagłe parcie na pęcherz oraz pobolewanie w dole brzucha, a do tego można wyczuć brzydki zapach moczu. W przypadku zapalenia nerki najczęściej występuje też gorączka i ból w okolicy nerki, po jednej lub po obu stronach.

Zapalenie prostaty

Jest to jedna z najczęstszych przyczyn dysurii u mężczyzn [3]. Zwykle zapalenie prostaty wynika z zakażenia, może mieć przebieg ostry lub przewlekły i wystąpić u pacjentów w każdym wieku. Niezależnie od przyczyny choroby jej objawy to najczęściej ból i pieczenie przy oddawaniu moczu u mężczyzn, parcie na mocz oraz gorączka.

Choroby przenoszone drogą płciową

Istnieje wiele różnych typów chorób przenoszonych drogą płciową, takich jak np. opryszczka, rzeżączka czy chlamydia. Aby uniknąć zarażenia się nimi należy przede wszystkim zadbać o odpowiednią antykoncepcję (np. prezerwatywy), zwłaszcza podczas kontaktów seksualnych z nowymi lub nieznajomymi partnerami.

Choć każda z chorób może się objawiać w różnorodny sposób, dolegliwości dyzuryczne towarzyszą większości z nich [4]. Chodzi tu między innymi o ból oraz pieczenie przy oddawaniu moczu po stosunku, ale także swędzenie i zaczerwienie w okolicach intymnych.

Infekcja lub podrażnienie pochwy

U kobiet infekcja lub podrażnienie narządów płciowych, do których dochodzi nie tylko w ciąży, mogą powodować ból podczas oddawania moczu w końcowej fazie, świąd oraz nieprzyjemne pieczenie pochwy i sromu, a także zaczerwienienie tych narządów. Często pojawiają się też upławy oraz ból odczuwany podczas stosunku.

Kamienie układu moczowego

Kamienie nerkowe to złogi zbudowane z substancji chemicznych znajdujących się w moczu. W normalnych warunkach występują one w moczu w postaci rozpuszczonej.

Jeśli jednak ich stężenie jest zbyt duże nie rozpuszczają się w całości, stopniowo tworząc kamienie w nerkach. Przez lata możemy nie zdawać sobie sprawy z ich istnienia do momentu, gdy zaczną się przesuwać w dół układu moczowego. Wówczas mówimy o kolce nerkowej, która powoduje niezwykle silny ból w okolicy nerki albo w dole brzucha. Może pojawić się też krew w moczu, częste parcie na mocz, szczypanie przy oddawaniu moczu oraz uczucie niecałkowitego opróżnienia pęcherza [3].

Obniżenie narządów płciowych

Schorzenie to spowodowane jest rozciągnięciem i osłabieniem mięśni podtrzymujących pochwę, odbytnicę i pęcherz moczowy.  Jest to z reguły efektem przebytych porodów. Dolegliwości, które mogą świadczyć o obniżeniu narządu rodnego to między innymi ciągły ucisk i ból w dole brzucha oraz w okolicy krzyża. Z czasem pojawiają się też zaparcia i trudność w utrzymaniu moczu, a następnie rozwijają się częste stany zapalne oraz nawracające infekcje dróg moczowych.

Przerost prostaty

Powiększający się z wiekiem gruczoł krokowy powoduje zwężanie się cewki moczowej u mężczyzn. Objawem tego są trudności w oddawaniu moczu [5], takie jak słaby strumień moczu, zwłoka w wypływie moczu, uczucie niecałkowitego opróżnienia pęcherza, a także częste oddawanie moczu (więcej niż 7 razy na dobę).

Torbiel jajnika

Torbiele na jajnikach zwykle zaczynają dawać objawy dopiero, gdy osiągną bardzo duże rozmiary lub uciskają okoliczne tkanki. Wówczas kobieta może odczuwać ból jajnika i okolic podbrzusza, ciągłe parcie na pęcherz moczowy. Mogą także pojawić się zaburzenia cyklu i/lub krwawienia międzymiesiączkowe.

Zapalenie jąder

Zapalenie jąder przede wszystkim objawia się bólem w mosznie, jej zaczerwienieniem i obrzękiem. Oprócz tego pojawia się też ból i palenie podczas oddawania moczu, częste parcie na mocz, ból w kroczu, gorączka oraz nudności i bóle głowy.

Zespół bolesnego pęcherza

Do dolegliwości charakterystycznych dla tego schorzenia należy ból oraz ucisk zwiększający się wraz z wypełnianiem się pęcherza i zmniejszający się lub całkowicie ustępujący po mikcji. Pacjenci zwykle zmagają się też z parciem naglącym oraz częstomoczem.

Nowotwór pęcherza moczowego

Nowotworowi pęcherza towarzyszy przede wszystkim krwiomocz. Inne dolegliwości to częste oddawanie moczu, uczucie niepełnego opróżnienia pęcherza moczowego oraz kłucie lub szczypanie podczas oddawania moczu. Również radioterapia stosowana w leczeniu raka może powodować skutki uboczne ze strony układu moczowego w postaci dysurii.

Stosowanie niektórych leków

Kiedy cewka moczowa piecze po oddaniu moczu, odczuwamy parcie na pęcherz lub zauważamy mętny mocz, winowajcą mogą być zażywane przez nas leki i substancje znajdujące się w ich składzie. Przykładem mogą być chociażby preparaty stosowane w leczeniu raka pęcherza, które powodują tego typu dolegliwości ze strony układu moczowego.

Wrażliwość na chemikalia

Chodzi tu przede wszystkim o substancje zawarte w kosmetykach [6] stosowanych w okolicach narządów płciowych, takich jak mydła, płyny do higieny intymnej albo żele pod prysznic. Rzadziej dolegliwości dyzuryczne powodują detergenty, których używamy do prania ubrań. Najrzadziej podrażnienia wywoływane są przez substancje użyte w produkcji papieru toaletowego lub środków higienicznych dla kobiet.

Diagnozowanie i rozpoznanie przyczyny problemu

W związku z tym, że przyczyny dysurii mogą być bardzo różnorodne, w pierwszej kolejności należy wykonać badania, które pozwolą zdiagnozować chorobę wywołującą objawy ze strony układu moczowego. W związku z tym lekarz może zdecydować się zlecić pacjentowi:

• badanie ogólne i posiew moczu;
• badanie krwi;
• USG układu moczowego;
• badanie urodynamiczne.

Badania moczu i krwi przede wszystkim pozwalają potwierdzić lub wykluczyć zakażenie drobnoustrojami. Mogą one wywoływać ból i pieczenie cewki moczowej oraz inne trudności podczas oddawania moczu. Z kolei badanie obrazowe pozwala wykryć wszelkie nieprawidłowości tkanek miękkich w obrębie układu moczowego. Ostatecznie natomiast badanie urodynamiczne umożliwia ocenę pracy pęcherza moczowego i cewki moczowej.

Jak leczyć ból przy oddawaniu moczu? Co zrobić kiedy piecze przy sikaniu?

Leczenie dolegliwości charakterystycznych dla dysurii może przybrać różnorodne formy. W tym przypadku wszystko zależy od tego, co powoduje takie objawy jak ból w trakcie mikcji oraz pieczenie i dyskomfort po oddaniu moczu. W związku z tym, w leczeniu dysurii można zastosować między innymi:

1. Leki przeciwzapalne i antybiotyki na infekcje wywołane bakteriami

Jeśli to zakażenie drobnoustrojami odpowiada za takie dolegliwości jak częstomocz, parcie na pęcherz oraz ból i pieczenie przy oddawaniu moczu, leki podawane pacjentom to głównie antybiotyki. Pozwalają one bowiem skutecznie wyeliminować i zatrzymać rozwój bakterii [7]. Są one wywołane z reguły przez takie schorzenia jak infekcje układu moczowego, zapalenie prostaty czy infekcje pochwy i sromu. W zależności od tego co nam dolega i jakie jest nasilenie objawów, antybiotyki przyjmuje się przez kilka dni, tygodni, a czasem nawet miesięcy. Należy przy tym pamiętać, aby ściśle stosować się do zaleceń lekarza i przyjąć wszystkie dawki antybiotyku, gdyż tylko wtedy efekty będą zadowalające i przede wszystkim trwałe.

U pacjentów, u których występuje częstomocz, ból i szczypanie podczas oddawania moczu albo parcie na mocz, leki bez recepty również mogą być skuteczne. Chodzi tu chociażby o tabletki przeciwbólowe i przeciwzapalne, które w ostrych stanach chorobowych mogą zmniejszyć nasilenie dolegliwości odczuwanych przez pacjenta zanim antybiotyki zaczną działać. [8]

2. Dodanie do swojej diety większej ilości ziół i roślin

U osób, u których występują trudności, dyskomfort i oczywiście ból przy oddawaniu moczu, domowe sposoby mogą również pomóc zniwelować te objawy [9]. Różnego typu zioła i rośliny od lat stosowane są w leczeniu dolegliwości w obrębie układu moczowego i co najważniejsze przynoszą pozytywne rezultaty.

Bardzo często stosowany jest skrzyp polny i żurawina na zapalenie pęcherza. Świetnie działają też nasiadówki w gorącej wodzie z dodatkiem rumianku czy liści szałwii. Infekcje skutecznie pomaga też zwalczyć kurkuma, borówki brusznicy czy wyciąg z kasztanów. Dla mężczyzn szczególnie polecana jest natomiast palma sabałowa na prostatę, która pozytywnie wpływa na ten gruczoł, przywracając jego prawidłowe funkcjonowanie [10].

3. Picie wystarczającej ilości wody

Kiedy dokuczają nam takie objawy jak pieczenie albo ból przy oddawaniu moczu na końcu, częste mikcje albo nagłe parcie na pęcherz, co pomaga szybciej się z nimi uporać? Między innymi wypijanie dużych ilości wody, najlepiej nie mniej niż 3 litrów dziennie [11]. Nie tylko jest to zdrowe dla organizmu, ale też zmusza nas do częstszego oddawania moczu, co pomaga w szybszym wypłukaniu bakterii znajdujących się w układzie moczowym. Pamiętajmy jednak, aby pić przede wszystkim wodę, ewentualnie z dodatkiem soku z cytryny. Słodkie napoje zawierają bowiem duże ilości cukru, który stwarza bakteriom idealne warunki do rozwoju. Z kolei kawa, czarna herbata czy alkohol mogą podrażniać układ moczowy.

4. Świadome częstsze oddawanie moczu

Tak jak już wspomniano, częste oddawanie moczu pozwala szybciej usunąć bakterie z układu moczowego. Celowe unikanie wizyt w toalecie to zły pomysł. Niestety jest to swego rodzaju normą u osób, u których występuje bolesne oddawanie moczu. Kiedy jednak poczujemy potrzebę, powinniśmy opróżnić pęcherz, aby uniemożliwić bakteriom dalszy rozwój. Warto też dodać, że z toalety należy zawsze korzystać po seksie. Aktywność seksualna pomaga bowiem bakteriom przemieścić się znacznie głębiej, a przepływ moczu pozwoli je usunąć.

5. Wygrzewanie termoforem

Ciepło poprawia ukrwienie błon śluzowych układu moczowego, co może przyspieszyć leczenie i złagodzić objawy między innymi zapalenia pęcherza [12]. Zwłaszcza jeśli wygrzewanie okolic podbrzusza oraz krocza połączymy ze stosowaniem odpowiednich leków. Aby osiągnąć taki efekt możemy skorzystać z termofora wypełnionego gorącą wodą. Dobrze sprawdzi się też poduszka elektryczna, najlepiej w łóżku, gdy będziemy dodatkowo przykryci ciepłą kołdrą lub kocami.

Kiedy powinniśmy koniecznie udać się do lekarza?

Dolegliwości charakterystyczne dla dysurii raz na jakiś czas może odczuwać każdy z nas. Jeśli ich nasilenie nie jest duże, wówczas możemy próbować je zwalczać domowymi sposobami. W niektórych przypadkach konsultacja z lekarzem staje się jednak niezbędna. Chodzi tutaj o sytuacje, gdy:

• ból jest stały;
• występuje krwiomocz (zwłaszcza jeżeli przyjmuje zabarwienie różowe, czerwone lub brązowe);
• ból utrzymuje się dłużej niż 24 godziny;
• z miejsc intymnych wydziela się brzydko pachnąca wydzielina;
• występuje gorączkę.

Jak zapobiegać przyszłym problemom?

Dysurii i związanych z nią dolegliwości można uniknąć lub znacząco ograniczyć ryzyko rozwoju schorzeń, które do nich prowadzą. W tym celu warto między innymi:

• sprawdzać skład kosmetyków do higieny intymnej – należy upewnić się, iż nie zawierają one substancji, które mogą podrażnić drogi moczowe i narządy płciowe;
• stosować antykoncepcję – prezerwatyw należy używać zwłaszcza z partnerem, którego nie znamy, gdyż może nas zarazić chorobami przenoszonymi drogą płciową;
• wzbogacić dietę o produkty utrzymujące układ moczowy w dobrej kondycji – regularne dodawanie do swojego jadłospisu np. wspomnianych powyżej ziół i produktów roślinnych może zapobiec rozwijaniu się schorzeń powodujących dysurię;
• ograniczyć produkty drażniące drogi moczowe – chodzi tu między innymi o alkohol, zbyt duże ilości kofeiny, pikantne potrawy oraz sztuczne cukry. Unikanie ich jest ważne zwłaszcza u osób, u których objawy związane z dysurią nawracają.

W wielu przypadkach dolegliwości charakteryzujące dysurię nie są specjalnie nasilone. Powodują one jednak często duży dyskomfort, który utrudnia nam normalne funkcjonowanie. W takiej sytuacji oraz w przypadku, gdy objawy stają się coraz bardziej dokuczliwe, powinniśmy skonsultować się ze specjalistą. Przy łagodnych dolegliwościach należy natomiast próbować walczyć z dysurią przy pomocy domowych sposobów. A jeśli kłopoty z oddawaniem moczu przytrafiają się nam częściej, postarajmy się przykładać większą uwagę do kondycji naszego układu moczowego.

Bibliografia i przypisy

Aby rozwinąć spis źródeł - naciśnij tutaj.