Kwestia tego jak uniknąć raka prostaty powinna tak naprawdę interesować każdego mężczyznę. Nowotwór gruczołu krokowego ma bowiem bardzo wysoki wskaźnik śmiertelności wśród pacjentów, dlatego warto wiedzieć co można zrobić, aby się przed nim uchronić. Tym bardziej, że istnieją naturalne sposoby obniżające ryzyko zachorowania. A zatem jak zapobiegać rakowi prostaty? Oto nasze podpowiedzi.
Co wiemy o raku prostaty?
Prostata, nazywana również gruczołem krokowy lub sterczem, stanowi część układu płciowego mężczyzny. Gruczoł ten odpowiada za produkcję wydzieliny, w której umieszczone są plemniki, zapewniając im dostęp do odpowiednich składników odżywczych. Nowotwór rozwijający się w obrębie stercza ma charakter złośliwy i początkowo nie powoduje żadnych niepokojących objawów. W późniejszym okresie pojawiają się dolegliwości, które mogą był błędnie interpretowane jako objawy wywołane przerostem prostaty. Jest to między innymi częstomocz, nykturia, pieczenie przy oddawaniu moczu, uczucie pełnego pęcherza, krew w moczu i w spermie, słaby strumień lub nagłe parcie na mocz, problemy ze wzwodem czy ból lędźwi i krocza.
Jeśli chodzi o tak poważną chorobę jak rak prostaty rokowania nie są niestety zbyt dobre. Jest to bowiem druga najczęstsza przyczyna umieralności z powodu nowotworu wśród mężczyzn w Polsce [1]. Ryzyko zachorowania na raka gruczołu krokowego bardzo mocno wzrasta wraz z wiekiem. Dlatego tak ważne jest poddawanie się regularnym badaniom kontrolnym, zwłaszcza po 50. roku życia.
Niestety nie znamy dokładnych przyczyn raka stercza. Specjaliści są jednak zgodni, że predyspozycje do rozwoju tej choroby mogą być dziedziczone. I w takim wypadku nie mamy niestety na to żadnego wpływu. Istnieją jednak pewne sposoby na to, aby poprzez nasze działania obniżyć ryzyko zachorowania na nowotwór gruczołu krokowego. Gdy chodzi o taką chorobę jak rak prostaty, zapobieganie jej rozwojowi polega przede wszystkim na odpowiednim komponowaniu swojej diety oraz na prowadzeniu zdrowego stylu życia.
TOP 10 Naturalne sposoby, które pomogą w profilaktyce raka prostaty:
- Częstsze spożywanie pomidorów i owoców o czerwonym kolorze
- Zwiększenie ilości marchewki i kukurydzy w diecie
- Regularne spożywanie roślin strączkowych
- Systematyczne wypijanie zielonej herbaty
- Częstsze picie kawy
- Zdobycie większej świadomości na temat działania tłuszczów
- Ograniczenie lub zrezygnowanie z nałogu palenia
- Monitorowanie swojej wagi i pilnowanie regularnej aktywności fizycznej
- Kontrolowanie ilości spożywanego wapnia
- Ograniczenie ilości codziennego stresu
1. Dodaj więcej pomidorów i czerwonych owoców
Dieta zmniejszająca ryzyko raka prostaty powinna przede wszystkim zawierać duże ilości pomidorów oraz ich przetworów. Warto aby uwzględniała także sporo czerwonych owoców, takich jak arbuzy, grejpfruty czy owoce dzikiej róży. To właśnie te produkty zawierają bowiem likopen. Jest to substancja posiadająca silne właściwości przeciwutleniające, które mogą chronić mężczyzn przed rozwojem nowotworu [2]. Jeśli chodzi o likopen, pomidory zawierają go zdecydowanie najwięcej, dlatego dobrze jest uzupełnić nasz codzienny jadłospis właśnie w te warzywa. Ilość likopenu zwiększa się wraz z dojrzewaniem rośliny, dlatego warto poczekać aż pomidory staną się mocno czerwone. Coraz częściej mówi się także o tym, że w pomidorach gotowanych substancja ta staje się lepiej wchłanialna przez nasz organizm. Wielu specjalistów sądzi ponadto, że w produkty takie jak pomidory i czerwone owoce powinna być również uzupełniana dieta przy raku prostaty.
2. I więcej marchewki oraz kukurydzy
Badania wskazują, że marchewka to kolejne warzywo, które może obniżyć ryzyko zachorowania na raka gruczołu krokowego. Co więcej, jej zwiększone ilości należy spożywać również przy nowotworze prostaty, który już został wykryty, gdyż zawarte w niej substancje mogą skutecznie hamować rozwój choroby. Marchewka jest bogata między innymi w alfa karoten, beta karoten oraz fitosterole. Wszystkie one działają przeciwutleniająco i posiadają zdolność wychwytywania wolnych rodników [3]. Mogą mieć zatem duży wpływ na redukcję nowotworu stercza.
W diecie każdego mężczyzny powinna się też znaleźć kukurydza, która jest bogata w alfa karoten i beta karoten, ale również w luteinę oraz kwas foliowy. Substancje te działają przeciwnowotworowo, między innymi poprzez odpowiednią stymulację naszego układu odpornościowego [4]. Co więcej, kwas foliowy jest składnikiem, który pozwala na zachowanie naszego DNA w dobrej kondycji. Jego niedobory w organizmie skutkują wzrostem uszkodzeń DNA, co następnie prowadzi do rozwoju raka.
Jeśli chodzi o beta karoten należy jednak zachować ostrożność. Jest on generalnie uważany za związek o działaniu przeciwnowotworowym, ale niektóre badania wskazują na to, że u osób palących papierosy może on podnosić ryzyko rozwoju nowotworu.
3. Zainteresuj się roślinami strączkowymi i soją
Jak widać odpowiednie składniki pokarmowe mogą pozytywnie wpływać na nasze zdrowie. jakie warzywa na raka prostaty warto więc jeszcze spożywać na co dzień? Chociażby rośliny strączkowe, takie jak ciecierzyca, soczewica, fasola czy groszek oraz soja. Polecane są one zarówno w profilaktyce, jak i przy raku gruczołu krokowego w zaawansowanej postaci. Produkty te zawierają bowiem z reguły duże ilości błonnika oraz fitoestrogeny, które wykazują łagodne właściwości estrogenowe. Fitoestrogeny wchodzą w reakcję z wolnymi rodnikami i je eliminują, przez co hamowany jest rozwój nowotworów [5]. Składniki te mają podobną budowę i właściwości do samego estrogenu, który stosowany jest w leczeniu raka prostaty. Według wielu specjalistów jest to zresztą obecnie jedyna skuteczna terapia, która pozwala nie tylko blokować działanie testosteronu i DHT, ale także może inicjować proces samozniszczenia komórek nowotworowych.
4. Postaw na zieloną herbatę
Od wieków znane są dobroczynne właściwości zielonej herbaty na funkcjonowanie naszego organizmu. Jak się jednak okazuje, jedną z wielu zalet tego napoju jest również zapobieganie rakowi prostaty [6]. Zielona herbata zawiera w sobie między innymi flawonoidy. W pewnym stopniu są one w stanie zahamować karcynogenezę, rozrastanie się guza oraz ewentualne przerzuty na inne narządy [7]. Wielu specjalistów uważa, że systematyczne spożywanie zielonej herbaty, zarówno w formie naparów, jak i suplementów diety z jej wyciągiem, może zmniejszyć ryzyko rozwinięcia się zaawansowanej formy nowotworu gruczołu krokowego. Niezbędne jest jednak przeprowadzenie większej ilości badań, choć dotychczasowe obserwacje są bardzo obiecujące pod tym względem.
5. I częściej pij kawę
Wśród napojów, których spożycie może mieć wpływ na zmniejszenie się ryzyka wystąpienia raka prostaty, należy również wspomnieć o kawie. Wstępne badania wskazują, iż wypijanie dużych ilości tego napoju (powyżej 3 filiżanek dziennie) może obniżyć szansę pacjenta na pojawienie się tej choroby nawet o 53% [8]. Ale co ważne, kofeina może też zahamować rozrost komórek nowotworowych i tym samym rozwój jego zaawansowanych form.
Należy jednak cały czas pamiętać o zagrożeniach, jakie może nieść za sobą spożywanie nadmiernej ilości kofeiny każdego dnia [9]. Przede wszystkim znacząco podnosi ona ciśnienie krwi, ale u niektórych pacjentów duże dawki tej substancji mogą też prowadzić do wystąpienia palpitacji serca oraz drgawek. Dlatego też trzeba zachować szczególną ostrożność.
6. Bądź świadomy i wybieraj dobre tłuszcze
Nie od dziś wiadomo, że nadmierne spożywanie nasyconych tłuszczy zwierzęcych i tłuszczy trans TFA ma niekorzystny wpływ na nasze zdrowie. I na pytanie czego unikać przy raku prostaty, jedną z odpowiedzi z pewnością są również produkty bogate właśnie w te tłuszcze. Nie tylko zwiększają one prawdopodobieństwo wystąpienia raka prostaty ze względu na obecność zbyt dużej ilości lipidów, ale także przyspieszają rozwój choroby i podnoszą ryzyko pojawienia się przerzutów [10]. W przeprowadzonych badaniach guzów przerzutowych okazało się bowiem, że są one pełne tych tłuszczy. Dlatego jeśli decydujemy się na spożywanie takich produktów jak chociażby smalec, śmietana, gotowe wyroby cukiernicze czy smażona żywność gotowa, należy zachować umiar.
Tego typu tłuszcze warto jednak zastąpić dobrymi dla naszego organizmu tłuszczami, takimi jak omega-3. Znajdziemy je między innymi w tuńczyku, pstrągu, łososiu czy innych rybach i będą one stanowiły część profilaktyki raka prostaty. Pamiętajmy też, że jeśli tylko mamy wybór, zamiast tłuszczy zwierzęcych wybierajmy te roślinne. Słodycze zastąpmy owocami. Zamiast pakowanych warzyw zdecydujemy się na te świeże. Natomiast sery zastąpmy orzechami, a masło na przykład oliwą z oliwek.
7. Rzuć palenie
Palenie tytoniu zatruwa cały nasz organizm i niekorzystnie wpływa na jego funkcjonowanie. Dlatego jeśli chcemy zmniejszyć prawdopodobieństwo wystąpienia raka prostaty, rzucenie tego niezdrowego nałogu powinno być jednym z najważniejszych postanowień. U palaczy, którzy dostarczają do swojego organizmu nadmierne ilości nikotyny znacząco rośnie ryzyko rozwoju nowotworu gruczołu krokowego oraz podnosi się wskaźnik śmiertelności [11]. Co więcej, u osób u których stwierdzono już nowotwór i podjęto stosowne leczenie, jego wyniki mogą być dużo gorsze jeśli pacjenci nałogowo palą papierosy. Dlatego też odpowiednia dieta po operacji raka prostaty to nie wszystko. Jeśli chcemy bowiem zmniejszyć ryzyko nawrotów choroby, należy również zmienić swoje przyzwyczajenia dotyczące palenia tytoniu.
8. Unikaj nadwagi i zadbaj o regularne ćwiczenia
Nadmierna waga ciała oraz zbyt duży obwód w pasie przekładają się na większe ryzyko rozwoju agresywnego raka prostaty [12]. Przekłada się to niestety na większe prawdopodobieństwo śmierci z powodu tej choroby. Dlatego też zmiana swoich dotychczasowych nawyków i obniżenie ilości tłuszczu w naszym organizmie może mieć ogromne znaczenie w zmniejszeniu prawdopodobieństwa wystąpienia nowotworu gruczołu krokowego.
W zrzuceniu zbędnych kilogramów oraz poprawie ogólnej kondycji naszego organizmu pomóc nam może między innymi maksymalne ograniczenie spożycia białego cukru. Od dawna wiadomo, że ma on negatywny wpływ na nasze zdrowie, między innymi podnosząc ryzyko wystąpienia nowotworów u osób spożywających biały cukier w nadmiarze. Warto więc wyrzucić z naszego jadłospisu ten składnik, który niestety obecnie znajdziemy w wielu produktach, zwłaszcza tych wysoko przetworzonych.
Aktywność fizyczna jest również niezmiernie ważna dla naszego zdrowia. Powinniśmy zatem regularnie ćwiczyć, najlepiej przeprowadzając trening, który przy okazji sprawia nam przyjemność. Ogólne ćwiczenia wydolnościowe nie muszą być bowiem wcale udręką, jak wydaje się niektórym osobom. Świetnym treningiem może być między innymi pływanie, jazda na rowerze, długie spacery czy też biegi długodystansowe. Pamiętajmy, że jeśli wysiłek będzie nam sprawiał przyjemność, chętniej będziemy też systematycznie trenować. A to poprawi naszą kondycję i zdrowie, obniżając również ryzyko raka prostaty.
9. Obserwuj spożycie wapnia
Wapń jest generalnie składnikiem, który oddziałuje pozytywnie na nasze zdrowie. Jego odpowiednia ilość wpływa na wzmocnienie naszych kości. Niestety, gdy mamy go zbyt dużo we krwi może to mieć negatywne konsekwencje dla naszego zdrowia. Co więcej, nadmiar wapnia w organizmie u osób, który należą do grupy ryzyka nowotworu stercza, może jeszcze bardziej zwiększyć prawdopodobieństwa jego rozwoju [13].
W przypadku osób pomiędzy 19 a 50 rokiem życia dzienne spożycie wapnia nie powinno przekraczać 1000 mg. Kiedy natomiast kończymy 50 lat lekarze zalecają, by każdego dnia spożywać nie więcej niż 1200 mg wapnia. Pamiętajmy też, aby rozsądnie wybierać pokarmy, dzięki którym dostarczamy sobie ten cenny składnik. Produkty mleczne wydają się być w tym przypadku świetnym rozwiązaniem. Jednak zwróćmy uwagę, że zawierają one tłuszcz odzwierzęcy, który jak wiemy jest szkodliwy. Dlatego odpowiednią dawkę wapnia lepiej jest przyjmować w postaci zielonych warzyw liściastych lub też roślin strączkowych, które zawieraj sporo tego pierwiastka i innych wartościowych składników.
10. Zmniejsz ilość stresu i naucz się relaksować
Stres wpływa negatywnie na pracę całego naszego organizmu. Może on też zwiększać prawdopodobieństwo wystąpienia raka prostaty i przyspieszyć rozwój choroby [14]. Jeśli więc wiedziemy dość nerwowy tryb życia, rośnie ryzyko nowotworu. Ale w momencie, gdy zostaje on już zdiagnozowany również odczuwamy ogromny stres, który dodatkowo wpływa negatywnie na przebieg choroby.
Dlatego też, musimy znaleźć sposób na radzenie sobie ze stresującymi sytuacjami w naszym życiu. Zmniejszenie poziomu hormonu stresu w organizmie ma bowiem wyraźny wpływ na zahamowanie nowotworu gruczołu krokowego, na czym przecież nam zależy. Relaksująco może podziałać na nas aktywność fizyczna, medytacja, masaż czy nawet rozmowa z kimś bliskim. Warto spróbować różnych metod, aby znaleźć tę najlepszą, która obniży nasz poziom stresu.
Przy świadomej profilaktyce raka prostaty nie zapominaj o regularnych badaniach!
Profilaktyka w postaci regularnych badań prostaty to najlepszy sposób szybkiego wykrycia nowotworu w jego wczesnym stadium. Systematyczne wizyty u lekarza i poddawanie się zleconym przez niego badaniom gruczołu krokowego, pozwalają szybko wychwycić obecność markerów nowotworowych i podjąć stosowne leczenie, nawet gdy nie pojawiły się jeszcze żadne objawy świadczące o chorobie.
Prostatę przynajmniej raz w roku należy rutynowo badać najlepiej już po ukończeniu 40. roku życia lub wcześniej, jeśli należymy do grupy ryzyka. Należy także niezwłocznie skontaktować się z lekarzem, gdy pojawią się u nas jakiekolwiek niepokojące objawy, związane na przykład z problemami z mikcją czy też pojawieniem się krwi w moczu.
Czas w przypadku nowotworów ma ogromne znaczenie, ale niestety w Polsce wciąż bardzo późno diagnozuje się raka prostaty. W porównaniu z pozostałymi, rozwiniętymi krajami Europy, średnia umieralność na tę chorobę w Polsce jest znacznie wyższa, a jej leczenie odbywa się zazwyczaj, gdy nowotwór jest już zaawansowany. Pamiętajmy więc o tym, jak duże znaczenie mają badanie profilaktyczne, gdy będziemy się zastanawiać czy warto z nich korzystać.
Bibliografia i przypisy
Aby rozwinąć spis źródeł, naciśnij tutaj.- [1] – https://www.mdpi.com/1660-4601/16/3/342
- [2] – http://www.czytelniamedyczna.pl/3537,likopen-w-profilaktyce-chorlb-cywilizacyjnych.html
- [3] – https://link.springer.com/article/10.1007%2Fs00394-014-0667-2
- [4] – https://www.spandidos-publications.com/10.3892/ijo.2018.4332
- [5] – https://wjso.biomedcentral.com/articles/10.1186/s12957-015-0648-9
- [6] – https://www.mdpi.com/1420-3049/24/1/193
- [7] – https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6357032/
- [8] – https://academic.oup.com/jnci/article/103/11/876/2516503y
- [9] – Marilyn C. Cornelis; The Impact of Caffeine and Coffee on Human Health ; Department of Preventive Medicine, Northwestern University Feinberg School of Medicine, Chicago, IL 60611, USA
- [10] – https://cebp.aacrjournals.org/content/22/4/697
- [11] – https://cebp.aacrjournals.org/content/12/7/604
- [12] – https://www.health.harvard.edu/newsletter_article/obesity-and-prostate-cancer
- [13] – https://academic.oup.com/ajcn/article/101/1/173/4564260
- [14] – https://www.jci.org/articles/view/63324